بیش از یک قرن از ظهور کودهای زیستی در عرصه صنعت کشاورزی می‌گذرد و اکنون افزون بر چند دهه از تولید آنها در کشور ایران سپری شده است. کودهای زیستی در کشاورزی پایدار و ارگانیک جایگاه ویژه‌ای دارند و با توجه به تقاضای روزافزون برای مصرف فرآورده‌های کشاورزی زیستی (محصولات ارگانیک)، که بنمایه آن بر مدیریت درست خاک و محیط رشد گیاه و درخت بنیان است، در این نوشتار سعی شده است تا ضمن تعریف «کود» نگاهی بر کودهای زیستی، محتویات آنها، کود بیولوژیک «ای ام®» و مکانیسم اثر و مزایای آن داشته باشیم.
کود کشاورزی چیست؟
کود، هرگونه مواد طبیعی یا غیر طبیعی است که به خاک یا بافت گیاهان افزوده می‌شود تا یک یا شمار بیشتری از مواد مغذی مورد نیاز رشد گیاه را تأمین کند. برای آنکه خاک از لحاظ مواد غذایی پرشمار دچار کمبود نباشد به‌کارگیری کود، بسیار سودمند خواهد بود. گونه‌های مختلفی از کود با پایه طبیعی و تولیدشده به روش صنعتی وجود دارند که ما در این مقاله به بررسی کود زیستی بویژه کود زیستی ای ام® می‌پردازیم.
کود زیستی چیست؟
کود زیستی یا کود بیولوژیکی کودی حاوی میکرو ارگانیسم‌های زنده است که با افزایش عرضه یا در دسترس قرار دادن مواد مغذی اولیه به گیاه و خاک، به افزایش حاصلخیزی خاک یاری رسانده و رشد گیاه را تقویت می‌کند.
میکروارگانیسم‌های موجود در کودهای زیستی یک رابطه همزیستی مفید با گیاهان برقرار می‌کنند و به جذب مواد مغذی همچون ویتامین‌ها و دیگر مواد معدنی، چرخه مواد مغذی و بهبود کلی سلامت خاک یاری می‌رساند. آنها اغلب به عنوان یک منبع تجدیدپذیر از مواد مغذی گیاهی در نظر گرفته می شوند و سلامت خاک را ارتقا داده و به یک عنصر حیاتی در مدیریت محصول و خاک به حساب می‌آیند. میکروارگانیسم‌های موجود در کودهای زیستی چرخه مواد مغذی طبیعی خاک را بازیابی می‌کنند و مواد آلی خاک را می‌سازند. از طریق استفاده از کودهای زیستی می‌توان گیاهان سالم را پرورش و در عین حال پایداری و سلامت خاک را افزایش داد. می‌توان انتظار داشت که کودهای زیستی استفاده از کودهای مصنوعی و آفت کش‌ها را کاهش دهند. از آنجایی که کودهای حاوی باکتری نقش‌های متعددی را ایفا می‌کنند، اصطلاح علمی ترجیحی برای چنین باکتری‌های مفید “ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه” است.
کودهای زیستی از چه تشکیل شده‌اند؟
کودهای زیستی معمولاً از میکروارگانیسم‌های زنده تشکیل شده‌اند که فواید مختلفی را برای گیاهان و خاک به همراه دارد. همان‌طور که اشاره کردیم، اجزای اصلی کودهای زیستی انواع میکروارگانیسم‌های مفیدی هستند که در آنها وجود دارد.
کود زیستی ای ام®
ای ام® ترکیبی از میکروارگانیسم‌های سودمندی است که در طبیعت به شکل آزاد و طبیعی وجود دارند. همان‌طور که مستحضرید میکروارگانیسم‌ها یا به فارسی ریزاندامگان شامل باکتری‌ها، آغازیان و برخی قارچ‌ها و مخمرها هستند و ای ام® (®EM) ترکیبی ویژه از ۱۲۰ گونه مختلف میکروارگانیسم هوازی و بی‌هوازی در کنار یکدیگر‌اند که خود از عجایب این تکنولوژی ژاپنی است. ای ام® برندی است تجاری متعلق به سازمان بین المللی EMRO مستقر در ژاپن که در سال ۱۹۸۲ توسط پروفسور هیگا در دانشگاه اکیناوای ژاپن کشف شد. اکنون پروفسور هیگا از طریق سازمان پژوهشی EMRO این ماده سودمند را در سراسر جهان (بیش از ۱۳۰ کشور) مدیریت می‌کند.
مزایای کود زیستی ای ام®
بهبود جذب مواد مغذی
کود زیستی ای ام® با ترویج حلالیت، تثبیت و چرخش مواد مغذی در خاک، دسترسی و جذب مواد مغذی را افزایش می‌دهند. ای ام® به گیاهان کمک می‌کنند تا به مواد مغذی ضروری مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم دسترسی پیدا کنند.
تثبیت نیتروژن
کود زیستی ای ام® تثبیت کننده نیتروژن، نیتروژن اتمسفر را به اشکال قابل استفاده برای گیاهان تبدیل می‌کند و نیاز به کودهای نیتروژن مصنوعی را کاهش می‌دهد و به حاصلخیزی خاک کمک می‌کند.
حل شدن فسفر
کود زیستی ای ام® حاوی میکروارگانیسم‌های حل‌کننده فسفات، دسترسی گیاهان به فسفر را (به‌ویژه در خاک‌هایی با فسفر کم) ارتقاء می‌بخشد.
افزایش رشد ریشه
کود زیستی ای ام® رشد و انشعاب ریشه را بهبود می‌بخشد و سطح ریشه را برای جذب مواد مغذی و آب افزایش می‌دهد.
تقویت رشد گیاه
کود بیولوژیک ای ام® هورمون‌های رشد و سایر ترکیبات زیست فعال را تولید می‌کند که رشد و نمو گیاه را تحریک می‌کند.
سرکوب بیماری‌ها
کود زیستی ای ام® توانایی سرکوب برخی پاتوژن‌های موجود در خاک، کاهش بروز بیماری و بهبود سلامت گیاه را دارد.
کاهش ورودی‌های شیمیایی
استفاده از کود بیولوژیک ای ام® وابستگی به کودهای شیمیایی مصنوعی را کاهش داده و آلودگی محیطی و اثرات منفی بر سلامت خاک را به حداقل می‌رساند.
بهبود ساختار خاک
کود ای ام® به تنوع میکروبی کمک کرده، ساختار خاک و ظرفیت نگهداری آب را افزایش می‌دهد.
کشاورزی پایدار
کود زیستی ای ام® با تقویت چرخه مواد مغذی طبیعی و حمایت از تعاملات متوازن اکوسیستم، شیوه‌های کشاورزی پایدار را ترویج می‌کند.
مقرون به صرفه بودن
کود ای ام® منجر به کاهش هزینه‌های کود و بهبود درازمدت حاصلخیزی خاک شود که منافع اقتصادی دراز مدت و پایداری را برای کشاورزان به همراه می‌آورد.
بهترین کود ایران
معرفی بهترین کود ممکن است بسته به نوع محصول کشاورزی و مرحله رشد و نیاز گیاه شما، نوع خاک و هدف شما از استفاده از کود متفاوت باشد. رویهم‌رفته؛ نوع عناصر موجود در کودها، کیفیت آن عناصر و میزان هر یک از آن عناصر و روش تکنولوژی و نوع ترکیب محتویات عناصر در کودها از عوامل کیفیت و موثر بودن کودها به شمار می‌آیند.
علاوه بر کیفیت کودها؛ قیمت مناسب‌تر، مصرف راحت‌تر، در دسترس قرار گرفتن به موقع و به اندازه کافی عناصر موجود در کودها پس از مصرف برای نباتات از عوامل کلیدی انتخاب هر کودی به شمار می‌آیند.
یکی از شناخته‌شده‌ترین کودها در ایران، «کود زیستی ای ام®» می‌باشد. این کود، متشکل از تعداد بی‌شمار میکروارگانیسم‌های زنده (بیش از یک میلیون میکروارگانیسم زنده در هر قطره از آن) است و کمک می‌کند که بهترین کود انتخابی توسط شما عمل‌کرد به مراتب چشمگیر و موثرتری با خود به همراه داشته باشد. ای ام آزاد کننده عناصر موجود در خاک و کودهای مصرفی است و کمک می‌کند مواد مغذی در خاک و یا مواد مغذی میکرو و ماکرو موجود در کودهای که استفاده کرده‌اید به موقع آزاد و کاربردی‌تر در اختیار ریشه گیاهان قرار گیرند. کود ®EM محصول ژاپن، ارگانیک، سازگار با محیط‌زیست و زیست‌پایدار است و نیاز به کودهای مصنوعی و شیمیایی را کاهش می‌دهد. از طریق استفاده از کود زیستی ای ام، می‌توان گیاه و درختان سالم را پرورش داده و در عین حال بهره‌وری خاک را نیز هم‌زمان ارتقاء داد. ای ام® فراتر از کود و بالاتر از دوستدار محیط‌زیست؛ به عنوان یک فن‌آوری احیاء‌کننده خاک و محیط‌زیست شناخته می‌شود.
اطلاعات بیشتر و دستورالعمل‌های مصرف را می‌توانید در منابع معتبر مرتبط با کشاورزی و باغبانی پیدا کنید و توصیه می‌شود که با کارشناسان کشاورزی مشورت کنید تا بر اساس نیازهای دقیق گیاهانتان بهترین انتخاب را داشته باشید.
